Ἀπό τίς συγκρούσεις στή συνεργασία (Δ΄)

Βασικοί λόγοι συγκρούσεων μεταξύ
γονέων καί παιδιῶν

1. Φίλοι
   Κυρίαρχη ἀνάγκη στή διάρκεια τῆς ἐφηβείας εἶναι ἡ παρέα μέ τούς συνομηλίκους. Ὁ ἔφηβος μοιράζεται τίς ἐμπειρίες του καί τά συναισθήματά του μέ τούς φίλους του πού θά τόν καταλάβουν. Οἱ φίλοι του καλύπτουν τό κενό τῆς οἰκογένειάς του, τόν καταλαβαίνουν χωρίς ἐξηγήσεις, τόν δέχονται χωρίς νά τόν κατηγοροῦν καί δέν τοῦ δίνουν συμβουλές ὅπως οἱ γονεῖς του. Ὁ ἔφηβος ἔχει συναισθηματική ἐξάρτηση ἀπό τούς φίλους του καί ἴσως κάποιες φορές δείχνει ὑποταγή στήν ὁμάδα τῶν φίλων. Ἕνας ἔφηβος χωρίς φίλους εἶ­ναι ἕνας δυστυχισμένος ἔφηβος.
   Οἱ ἔφηβοι θέλουν νά συναντοῦν τούς φίλους, νά βγαίνουν μέ παρέες, νά κάνουν ὁμαδικά σπόρ, ν’ ἀκοῦν μουσική κτλ. Ἡ ὁμά­δα τῶν συνομηλίκων εἶναι ἀπαραίτητη στό παιδί καί διότι θέλει νά κρατήσει σέ ἀπόσταση τούς γονεῖς του, ἀλλά καί διότι ἔτσι θ’ ἀποκτήσει ἐμπειρίες στούς τομεῖς τῶν προσωπικῶν καί κοινωνικῶν σχέσεων.
  Οἱ φίλοι εἶναι πολύ σημαντικοί γιά τόν ἔφηβο, παρά τό ὅτι πολλές φορές οἱ γονεῖς δέν ἔχουν καλή γνώμη γι’ αὐτούς. Κάποιες φορές βέβαια ἀπογοητεύονται ἀπ’ τίς φιλικές τους σχέσεις ἤ ὅταν κάποιος φίλος τους δέν τούς καταλαβαίνει. Ἀλλά αὐτό εἶναι σημαντικό, διότι ἔτσι ὁ ἔφηβος μαθαίνει ὅτι οἱ σχέσεις μεταξύ τῶν ἀνθρώπων δέν εἶναι πάντοτε τόσο εὔκολες ὅσο φαίνονται καί ὅτι πρέπει νά δέχεται τόν ἄλλο μέ τίς ἰδιαιτερότητες τοῦ χαρακτήρα του ἄν θέλει νά διατηρήσει τή σχέ­ση.
2 . Οἱ ἔξοδοι καί οἱ παρέες
   Ἀπό τή στιγμή πού τό παιδί ἀρχίζει νά πηγαίνει μόνο του στό σχολεῖο, στό φροντιστήριο ἤ σέ ἄλλες δραστηριότητες (μουσική, ἀθλητισμός, ξένες γλῶσσες), ἀρχίζει καί ἡ κοινωνική αὐτονόμησή του καί κάποια στιγμή ἀπαιτεῖ νά πάει μόνο του καί σ’ ἕνα φίλο ἤ μία φίλη του. Ἀργότερα ζητάει νά πάει μόνο του στό σινεμά, σέ πάρτι καί κάποια στιγμή ἀρχίζει νά πηγαίνει παν­τοῦ μόνο του. Τότε ἀρχίζουν καί οἱ ἀγωνίες τῶν γονιῶν. «Μήπως κάποιος ἀπ’ τήν παρέα εἶναι ἐπικίνδυνος καί βρεθεῖ τό παιδί μπλεγμένο; Ἄν ἀντί νά πάει γιά κα­φέ, πιεῖ μαζί μέ τ’ ἄλλα παιδιά τῆς παρέας μπύρες ἤ ἄλλα ποτά; Μήπως ἀνεβεῖ σέ μηχανάκι; Μήπως οἱ ἄλλοι καπνίζουν καί ἀποκτήσει καί τό παιδί κακές συνήθειες; Ἄν τ’ ἄλλα τά παιδιά δέν διαβάζουν, μήπως παρατήσει καί τό δικό μου παιδί τό διάβασμα καί πέσουν οἱ βαθμοί του;». Αὐ­τά κι ἄλλα πολλά εἶναι πού κάνουν τούς γονεῖς νά νιώθουν ἀδυναμία γιά τό πῶς πρέπει νά χειριστοῦν αὐτό τό θέμα.
   Τά παιδιά ἀπό τά 12 μέχρι τά 15 εἶναι ἰδιαίτερα εὐάλωτα στίς ἐπιρροές τῆς παρέας τους. Ἐπειδή αὐτή τήν περίοδο νιώθουν τήν ἀνάγκη ν’ ἀνήκουν κάπου, μπο­ρεῖ νά «κολλήσουν» σέ λάθος συντροφιές καί συνήθειες.
   Καλό εἶναι λοιπόν νά γνωρίζετε ὅλα τά μέλη τῆς συντροφιᾶς καί ὄχι μόνο ἕνα ἤ δύο. Καλό θά ἦταν νά καλέσετε τούς φίλους στό σπίτι γιά νά τούς γνωρίσετε καλύτερα. Στίς πρῶτες ἐξόδους τοῦ παιδιοῦ μπορεῖ νά ὑπάρχει μία διακριτική παρακολούθηση ἀπό κάποιον ἄλλο γονιό ἤ μεγαλύτερο ἀδελφό. Αὐτό δέν πρέπει νά γίνει κρυφά ἀπό τό παιδί, ἀλλά ἐν γνώσει του. Ἐπίσης βάλτε ἕνα ὅριο στίς ἐξόδους του ἀπό τήν ἀρχή, σέ συνεννόηση μαζί του.
3. Μέ τίς ὧρες στό τηλέφωνο
   Οἱ ἔφηβοι καί ἰδιαίτερα τά κορίτσια μπορεῖ νά μιλοῦν μέ τίς ὧρες στό τηλέφωνο. Αὐτό δημιουργεῖ προστριβές μέ τούς γονεῖς. Φοβοῦνται ὅτι σπαταλάει τό χρόνο πού θά μποροῦσε νά διαθέσει σέ κά­τι πιό δημιουργικό ἤ στό διάβασμα.
   Ἄν διαπιστώσετε ὅτι τά τηλεφωνήματα ἐμποδίζουν τό παιδί νά διαβάζει ἤ νά εἶναι συνεπές μέ τίς ἄλλες ὑποχρεώσεις του, τό­τε θά πρέπει νά μποῦν κάποιοι κανόνες γιά νά ρυθμιστεῖ ἡ κατάσταση, ὅπως π.χ. νά καθορίσετε τίς ὧρες τῶν τηλεφωνη­μάτων, τή διάρκειά τους καί νά τεθεῖ ὑπ’ ὄψη καί τό οἰκονομικό θέμα.
4. Τά ροῦχα
   Δέν νομίζω νά ὑπάρχουν γονεῖς πού δέν ἔχουν διαφωνήσει, ἔστω κάποιες φο­ρές, μέ τά παιδιά τους γιά τά ροῦχα πού φοροῦν. Βρίσκουν τά ροῦχα τῶν ἐφήβων προ­κλητικά ἤ περίεργα (τρύπια παντε­λόνια, πολύ φαρδιά ἤ πολύ στενά ροῦχα, κοντά μπλουζάκια, μικροσκοπικές φοῦ­στες κτλ.).
   Τά παιδιά σ’ αὐτή τήν ἡλικία μπορεῖ νά κάθονται μέ τίς ὧρες στόν καθρέφτη, νά δοκιμάζουν ροῦχα, νά δημιουργοῦν φασαρία ἐπειδή ζητοῦν ν’ ἀγοράζουν τακτικά ροῦχα καί ἄλλες φορές πάλι νά κυκλοφοροῦν συνεχῶς μέ τά ἴδια. Συνήθως τούς ἀ­ρέσει ν’ ἀκολουθοῦν τή μόδα καί ἐπι­θυμοῦν μέ τό ντύσιμο νά δείξουν σέ ποιά ὁμάδα ἀνήκουν καί ὅτι δέν εἶναι ὀπισθοδρομικά.
5. Ἐφηβική ἀκαταστασία
   Λίγο-πολύ οἱ περισσότεροι γονεῖς νιώθουν ἀγανάκτηση ἀπό τήν πλήρη ἀναρχία πού ἐπικρατεῖ στό δωμάτιο τοῦ ἐφήβου τους. Ροῦχα πεταμένα παντοῦ, βιβλία, παπούτσια δεξιά καί ἀριστερά καί ἄν τολμήσουν νά τοῦ ζητήσουν νά συμμαζέψει τό δωμάτιο, ἔρχονται ἀντιμέτωποι μέ τήν ὀργή του. Ἡ κατηγορηματική ἀπάντηση εἶναι: «Ἐμένα ἔτσι μοῦ ἀρέσει» ἤ «δωμάτιό μου εἶναι, ὅ,τι θέλω κάνω» ἤ «θά τό φτιά­ξω ὅποτε θέλω ἐγώ». Ἡ τάξη ὅμως δέν θά ἔρθει μέ τήν ἐντολή «συμμάζεψε», δεδομένου ὅτι τό παιδί δέν ἔχει τρόπο ν’ ἀντισταθεῖ σ’ αὐτό τό χάος. Ὁ ἔφηβος ζῆ ἤδη μέσα του ἕνα χάος (τό προσωπικό του χάος) καί πρέπει νά ἔχει τό χρόνο νά τακτοποιήσει τά πράγματα μέσα του. Καθώς τακτοποιεῖ­ται τό μυαλό του, θά τακτοποιήσει καί τό δωμάτιό του.
Πηνελόπη Καραμήτσου
Ἰατρός