Οἱ χριστιανοί τῆς Θεσσαλονίκης ἀντιμετώπιζαν διωγμούς καί δοκιμασίες γιά τήν πίστη τους στόν Χριστό. Γι’ αὐτό πρός τό τέλος τῆς Ἐπιστολῆς του ὁ ἀπόστολος Παῦλος τούς δίνει μερικά παραγγέλματα, ὥστε ὄχι μόνο νά μήν τούς καταβάλουν οἱ θλίψεις ἀλλά καί νά ὠφεληθοῦν ἀπό αὐτές: «Πάντοτε χαίρετε, ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε, ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε» (5,16-18).
῾Ο ἀπόστολος Παῦλος ζητᾶ ἀπό τούς πιστούς πάντοτε νά χαίρονται, ἀκόμη καί τώρα πού ἀντιμετωπίζουν πειρασμούς καί θλίψεις (πρβλ. Κλ 1,24· ᾿Ια 1,2). ῾Ο ἴδιος ὁ Παῦλος μαζί μέ τόν Σίλα μέσα στή φυλακή τῶν Φιλίππων, τραυματισμένοι καί δέσμιοι, ὑμνοῦσαν τόν Θεό (βλ. Πρξ 16,25). ᾿Από τή φυλακή τῆς Ρώμης ἀργότερα ὁ Παῦλος ἔστειλε στούς Φιλιππησίους τήν «᾿Επιστολή τῆς χαρᾶς». Σ᾿ αὐτήν ἐπαναλαμβάνει τό παράγγελμα «πάντοτε χαίρετε» προσθέτοντας τό «ἐν Κυρίῳ» (3,1· 4,4). ῾Ο Κύριος δίνει στούς μαθητές του τή δική του χαρά πλήρη καί ἀναφαίρετη (βλ. ᾿Ιω 16,22. 24· 17,13). ᾿Ακόμη καί τά λυπηρά καί οἱ πειρασμοί γίνονται, κατά τόν Οἰκουμένιο, πρόξενοι χαρᾶς, διότι ἀποδεικνύουν τούς πιστούς ἄξιους νά στεφανωθοῦν (βλ. Β´ Κο 4,17). Τό βάρος τῆς λύπης, ἐξάλλου, παρατηρεῖ ὁ Ζιγαβηνός, ἀνακουφίζεται ἀπό τήν ἐλπίδα γιά τά αἰώνια ἀγαθά (βλ. Ρω 12,12).
῾Η ἀληθινή χαρά εἶναι καρπός τοῦ ἁγίου Πνεύματος (βλ. Γα 5,22). ῞Οταν ὁ πιστός ἔχει στήν καρδιά του τόν Παράκλητο, δέν μπορεῖ παρά νά εἶναι χαρούμενος, ὁποιεσδήποτε κι ἄν εἶναι οἱ ἐξωτερικές συνθῆκες. ῞Οπως εἶναι ἀδύνατο νά εἶναι κάποιος πιστός ἤ ἁγνός λίγες ἤ ἔστω τίς περισσότερες μέρες τοῦ χρόνου καί τίς ὑπόλοιπες νά μήν εἶναι, ἔτσι ὁ χριστιανός δέν μπορεῖ ἄλλοτε νά εἶναι χαρούμενος κι ἄλλοτε ὄχι· ἡ πηγή τῆς χαρᾶς του εἶναι ἀνεξάντλητη.
῾Η ὁδός πού ὁδηγεῖ στήν παντοτινή χαρά εἶναι, κατά τόν ἅγιο Χρυσόστομο, ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή. Γι᾿ αὐτό ὁ ἀπόστολος μετά τό παράγγελμα «πάντοτε χαίρετε» προσθέτει τό παράγγελμα «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε». Στρέφει ἔτσι τίς ψυχές σ᾿ ᾿Εκεῖνον πού χαρίζει τήν παντοτινή χαρά.
῾Η ἀδιάλειπτη προσευχή δέν εἶναι ἀποκλειστικό προνόμιο τῶν ἀγγέλων, οἱ ὁποῖοι ἀκατάπαυστα δοξολογοῦν τόν Θεό· οὔτε μόνο τῶν μοναχῶν πού θέλησαν νά ζήσουν μακριά ἀπό τόν κόσμο, ἀφιερώνοντας τή ζωή τους στό ἔργο τῆς προσευχῆς. ῾Ο Παῦλος ἀπευθύνει τήν προτροπή του σέ ὅλους τούς χριστιανούς τῆς Θεσσαλονίκης. Στόχος του εἶναι ν᾿ ἀνάψει μέσα τους τήν ἐπιθυμία νά μένουν συνεχῶς ἑνωμένοι μέ τόν Κύριο· νά ἀναζητοῦν τήν παρουσία του, νά ἐπιδιώκουν τήν ἐπικοινωνία μαζί του. Εἶναι δυνατόν, παρατηρεῖ ὁ Ζιγαβηνός, καί ἐκεῖνος πού τρώει νά ἀνυμνεῖ τόν Θεό καί ἐκεῖνος πού βαδίζει νά ζητεῖ τή θεία συμμαχία. Κι ἄν δέν μπορεῖ μέ τό στόμα νά προσεύχεται, εἶναι δυνατόν νά προσεύχεται μέ τόν νοῦ.
᾿Επιπλέον, ἐκτός ἀπό τή νοερά ἤ καρδιακή προσευχή, ἀδιάλειπτη προσευχή γίνεται καί ὅλη ἡ προσπάθεια γιά μιά ζωή εὐάρεστη στόν Κύριο. ῾Ο Μέγας Βασίλειος διδάσκει ὅτι ὁ πιστός προσεύχεται ἀδιάλειπτα ὄχι μόνον ὅταν λέει διαρκῶς λόγια προσευχῆς, ἀλλά καί ὅταν εἶναι τέτοια ἡ διαγωγή του, ὥστε νά μένει ἑνωμένος συνεχῶς μέ τόν Θεό· τότε κάνει τή ζωή του προσευχή καί τήν προσευχή ζωή του. Τό τέλειο πρότυπο τῆς ἀδιάλειπτης προσευχῆς, ἐξάλλου, ὑπῆρξε ἀναμφίβολα ὁ ᾿Ιησοῦς, στό πρόσωπο τοῦ ὁποίου ἑνώθηκε τέλεια καί ἀχώριστα, ὑποστατικά, ἡ ἀνθρώπινη μέ τή θεία φύση.
῾Ο ἀπόστολος Παῦλος συνιστᾶ ὄχι μόνο τήν ἀδιάλειπτη προσευχή ἀλλά καί τή συνεχῆ εὐχαριστία στήν προσευχή. Νά εὐχαριστοῦμε τόν Θεό γιά τό καθετί: «᾿Εν παντὶ εὐχαριστεῖτε». Καί γιά τίς δυσκολίες; ᾿Ασφαλῶς, διότι ἀποβλέπουν πάντοτε στό συμφέρον μας. Εἶναι εὔκολο γιά τόν Θεό, σημειώνει ὁ Θεοδώρητος, νά καταπαύσει ἀμέσως κάθε τρικυμία· θέλει ὅμως νά κατεργασθεῖ τή σωτηρία μας. ῎Αν αὐτό τό καταλάβουμε καί ἄν δέν λησμονοῦμε τίς εὐεργεσίες πού διαρκῶς ἀπολαμβάνουμε ἐν Χριστῷ, ὅπως τονίζει ὁ ἅγιος Θεοφύλακτος, θά μποροῦμε γιά ὅλα νά εὐχαριστοῦμε. Κι ἐκεῖνος πού ἔχει τή συνήθεια νά συνομιλεῖ μέ τόν Θεό, παρατηρεῖ ὁ ἴδιος πατέρας, καί νά τόν εὐχαριστεῖ γιά ὅλα μέ τήν πεποίθηση ὅτι συμβαίνουν γιά τό συμφέρον του, εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι θά ἔχει καί χαρά συνεχῆ.
«Τὸ ἀεὶ εὐχαριστεῖν, τοῦτο φιλοσόφου ψυχῆς», διδάσκει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος. Κι ἐξηγεῖ: «῎Επαθες κάποιο κακό; ῎Αν θέλεις, δέν εἶναι κακό. Εὐχαρίστησε τόν Θεό καί τό κακό μεταβάλλεται σέ καλό. Πές κι ἐσύ ὅπως ὁ ᾿Ιώβ: “Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον εἰς τοὺς αἰῶνας”. Διότι, πές μου, τί λογῆς κακό ἔπαθες; ᾿Αρρώστησες; ᾿Αλλ᾿ αὐτό δέν εἶναι παράξενο· διότι θνητό εἶναι τό σῶμα μας καί παθητό. Σέ βρῆκε φτώχια; Μά τά χρήματα ἀποκτοῦνται καί μένουν σ᾿ αὐτή τή ζωή. ᾿Αντιμετωπίζεις ἐπιβουλές καί συκοφαντίες ἀπό ἐχθρούς; ῞Ομως δέν ἀδικούμαστε ἐμεῖς μ᾿ αὐτά ἀλλά ἐκεῖνοι πού τά κάνουν. Δύστυχος δέν εἶναι αὐτός πού παθαίνει ἀλλά αὐτός πού κάνει τό κακό. Παράδειγμα ἡ μέλισσα, ἡ ὁποία μόλις τσιμπήσει κάποιον μέ τό κεντρί της πεθαίνει».
῞Ενα θαυμαστό ζωντανό ὑπόμνημα στούς λόγους τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἀποτελεῖ ἡ ζωή τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου, πού γιορτάζουμε αὐτόν τόν μήνα. ᾿Αναδείχθηκε ὁ μεγαλομάρτυρας μετά τούς διωγμούς. Οἱ πίκρες, οἱ κακουχίες, οἱ θλίψεις του ἦταν ἀτέλειωτες καί σκληρές. ᾿Εντούτοις, δέν τόν κλόνισαν. Πάντοτε προσευχόταν καί ἀνέπεμπε εὐχαριστία στόν Θεό. Σφράγισε τή μαρτυρική ζωή του μέ τόν συγκλονιστικό λόγο: «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν».
Στέργιος Ν. Σάκκος
"Ἀπολύτρωσις"Νοέμβρ. 2023
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
