Ἕνας ἀπό τούς τέσσερις μεγάλους προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι  ὁ ᾿Ιερεμίας (651-584 π.Χ.). ᾿Ανατρά­φη­κε καί μορφώθηκε μέ εὐσέβεια καί αὐ­στη­ρότητα μέσα στήν λευϊτική οἰκο­γέ­νειά του. ῎Εμεινε σέ ὅλη του τή ζωή παρ­­θέ­νος, ὅπως οἱ προφῆτες ᾿Ηλίας καί ῾Ελισαῖος. Συγκέντρωσε κοντά του εὐσεβεῖς ᾿Ισραηλῖτες καί ἔκανε σχολή, ὁμάδα, προ­­φητῶν. Ἡ δράση του τοπο­θετεῖται κυρίως στήν ᾿Ιερουσαλήμ, στά τελευταῖα καί θλιβερώτερα χρόνια τῆς ἱστορίας τοῦ βασιλείου τοῦ ᾿Ιούδα (628-586 π.Χ.). Εἶναι συγγραφέας δύο βιβλίων: τοῦ προφητικοῦ βιβλίου πού φέρει τό ὄνομά του καί τῶν Θρήνων. ῾Ο ἴδιος ἤ κάποιος ἀπό τόν κύκλο τῶν μαθητῶν του ἔγραψε ἐπίσης τό βιβλίο Γ´ - Δ´ Βασιλειῶν.  

Α´ περίοδος δράσης
῾Η κλήση τοῦ Ἰερεμία στό προφη­τι­κό ἔργο σημειώνεται κατά τό 13ο ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ ᾿Ιωσία. Εἶναι ἡ δεύ­τερη χρονιά κατά τήν ὁποία ὁ εὐσεβής ᾿Ιωσίας προσπαθεῖ νά καθαρίσει τό βα­σίλειό του ἀπό τά βδελυρά εἴδωλα. ῾Ο ᾿Ιερεμίας, μέ τό κήρυγμά του γιά μετάνοια καί ἐπιστροφή στήν πίστη τοῦ ἀ­ληθινοῦ Θεοῦ, ἔρχεται νά ἐνισχύσει τό ἔργο τοῦ νεαροῦ βασιλιᾶ. ᾿Ελέγχει μέ θάρρος τήν φοβερή εἰδωλολατρία, τήν ἀποστασία, τήν ἀδικία καί τήν ἀν­ηθι­κό­τητα, ἀλλά καί τούς ψευδο­προ­φῆ­τες πού ἀπο­προσανατολίζουν τόν λαό.
Τό 623 ὁ ᾿Ιωσίας ἐπισκευάζει τόν Να­ό, μελετᾶ τό βιβλίο τοῦ Νόμου πού βρέ­θηκε μέσα σ᾿ αὐτόν, τελεῖ λαμπρό­τατο ἑορτασμό τοῦ Πάσχα καί πρα­γμα­τοποιεῖ μεγάλη θρησκευτική καί ἠθι­κή μεταρ­ρύθμιση. Σ᾿ αὐτά τά γεγο­νό­τα ὁ ᾿Ιερεμίας δέν φαίνεται νά μετέ­χει, διότι ὁ ᾿Ιωσίας ζητᾶ τήν συμβουλή τῆς προ­φήτιδας ῎Ολ­δας γιά τήν ἑρμη­νεία τοῦ Νόμου καί ὄχι τοῦ ᾿Ιερεμία (βλ. Β´ Πα 34-35). Ἀπό αὐτήν τήν χρονική πε­ρί­ο­δο δέν ἔ­χουμε οὔτε προ­φητεῖες του. Πιθανόν νά εἶχε κάπου ἀπο­μο­νωθεῖ μέ­χρι τόν θάνατο τοῦ ᾿Ιω­σία.

Β´ περίοδος δράσης
Ἐμφανίζεται πάλι ὁ Ἰε­ρεμίας μέ τόν θά­νατο τοῦ ᾿Ιωσία καί θρηνεῖ τήν ἀπώ­λειά του σέ μάχη κα­τά τῶν Αἰγυπτίων (βλ. Δ´ Βα 23,29· Β´ Πα 35,25). Ἀπό ᾽δῶ καί πέ­ρα τά χρό­νια εἶναι ἀκόμη δυσκο­λώ­τερα. ῾Η εἰδω­λολατρία καί ἡ διαφθο­ρά, πού προσ­πά­θησε νά ἀ­ναχαιτίσει ὁ ᾿Ιω­σίας, θά φουντώσουν στά χρόνια τῶν διαδόχων του, τῶν τριῶν γιῶν του καί τοῦ ἐγ­γο­νοῦ του ᾿Ιεχονία. Γιά τόν λόγο αὐτό ὁ Κύριος θά καταλύσει ὁρι­στικά τό κρά­τος τοῦ ᾿Ιούδα.
Κατά τήν βασιλεία τοῦ ᾿Ιωακείμ ὁ ᾿Ιερεμίας καυτηριάζει τήν τυπικότητα τῶν θρησκευτικῶν τελετῶν· ὁ Ναός, λέ­­ει, κατήντησε «σπήλαιον λῃστῶν» (7,11), διότι χρησιμεύει ὡς κάλυμμα κακουργημάτων. ῾Ο ἔλεγχος αὐτός αὐ­ξά­νει τό μῖσος τῶν ἱερέων, τῶν ψευ­­δοπροφητῶν ἀλλά καί τοῦ λαοῦ ἐναν­τίον του. ῞Οταν μάλιστα ὁ ᾿Ιερεμίας προ­­φη­τεύει τήν καταστροφή τοῦ Να­οῦ, ρα­βδίζεται καί κλείνεται στήν φυλακή. Μετά τήν ἀπελευθέρωσή του, τοῦ ἀ­παγορεύεται νά ἐπισκέπτεται τόν Ναό.

Γ´ περίοδος δράσης
Τό 598 οἱ Βαβυλώνιοι καταλαμ­βά­νουν τήν ᾿Ιερουσαλήμ. Παίρνουν ἕνα μέ­ρος ἀπό τά ἱερά σκεύη τοῦ Ναοῦ καί ὁδηγοῦν αἰχμάλωτο στήν Βαβυλώνα τόν βασιλιά ᾿Ιωακείμ (βλ. Β´ Πα 36,6-7). Μέ­σα σέ τρεῖς μῆνες οἱ Βαβυλώνιοι, ἀφοῦ νίκησαν τούς Αἰγυπτίους, ἐπαν­έρ­χονται γιά δεύτερη φορά στήν ᾿Ιε­ρου­σαλήμ. Λεηλατοῦν ὅλους τούς θη­σαυ­ρούς τοῦ Ναοῦ καί τῶν ἀνακτόρων καί σέρνουν μαζί τους στήν Βαβυλώνα 10.000 αἰ­χμα­λώτους καί τόν βασιλιά ᾿Ιεχονία. Στόν θρόνο ἀνεβάζουν τόν ἀ­σεβῆ Σεδεκία. Στά ἕντεκα χρόνια τῆς βασιλείας του, ὑπό βαβυλωνιακή κατο­χή, ὁ προφήτης βλέποντας τήν ἀ­σέ­βεια καί τήν εἰδωλολατρία νά ὀρ­γιά­ζουν προειδοποι­εῖ τόν λαό ὅτι ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ θά ξε­σπάσει πάνω τους ἄν δέν μετανοή­σουν.
Κατά τό ἑνδέκατο ἔτος τῆς ἐξου­σίας του ὁ Σεδεκίας, παρασυρμένος καί ἀπό τά κηρύγματα τῶν ψευδο­προ­φη­τῶν, πού βεβαίωναν ὅτι ὁ Θεός θά εἶ­ναι μαζί τους, ἐπαναστάτησε κατά τῶν Βα­βυλω­νί­ων. Οἱ Βαβυλώνιοι ἦρ­θαν καί πολιόρ­κησαν στενά τήν ᾿Ιερουσα­λήμ. ῾Ο ᾿Ιερεμί­ας ἔβλεπε τήν ἐπερ­χόμενη καταστροφή, τό αἷμα πού θά χυνόταν καί τήν αἰχμαλωσία πού θά ἀκολου­θοῦσε. Προσ­πάθη­σε νά σώσει τήν πό­λη προλέγοντας τά δεινά καί παρακινώντας τόν λαό σέ με­τά­νοια. ᾿Αντίθετα, οἱ ψευ­δο­προ­­φῆ­τες τόν κα­θησύχαζαν. Οἱ ἄρ­χοντες θεώρησαν τόν ᾿Ιερεμία προδότη καί δοσίλογο καί τόν βασάνισαν σκλη­ρά.

Δ´ περίοδος δράσης
Θρηνεῖ γοερά ὁ προφήτης πάνω στά ἐρείπια τῆς πυρπολημένης Σιών. Οἱ κατακτητές, πού πληροφορήθηκαν τίς προφητεῖες του, τόν θεώρησαν φί­λο τους καί τόν καλοῦν νά ζήσει μέ ἀσφά­λεια καί ἄνε­ση στήν Βαβυλώνα. ῾Ο προ­φήτης ὅμως προτιμᾶ νά παραμείνει στήν πατρίδα του μαζί μέ τούς ἐλάχιστους ᾿Ιουδαίους πού εἶχαν ἀπομείνει.
Οἱ περιπέτειές του δέν τελείωσαν. Μιά ὁμάδα συμπατριωτῶν του φονεύει τόν διοικητή Γοδολία. Γιά νά ἀποφύ­γουν οἱ δολοφόνοι τά ἀντίποινα τῶν Βαβυλωνίων, καταφεύγουν στήν Αἴγυ­πτο, παίρ­νοντας μαζί τους τούς ἐνα­πο­μεί­ναντες ᾿Ιουδαίους. Στήν Τάφνα τῆς Αἰ­γύ­πτου σέρνουν καί τόν ᾿Ιερεμία μαζί μέ τόν μαθητή του Βαρούχ. Μετά ἀπό δύο περίπου χρόνια ὁ ᾿Ιερεμίας βρίσκει ἐκεῖ μαρτυρικό θάνατο μέ λιθοβολισμό, ὅ­πως διασώζει ἡ προφορική παράδο­ση.
῾Ο προφήτης τῶν δακρύων, ὅπως χα­ρακτηρίστηκε, ἕνας ἀπό τούς μεγα­λύτερους ἄνδρες τῆς Παλαιᾶς Διαθή­κης, μέ τήν εὐγενική ψυχή, τήν εὐαί­­σθητη καρδιά καί τήν φωτισμένη διά­νοια ὑπη­ρέτησε τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ μέ ἀφοσί­ωση καί αὐταπάρνηση. Σέ ὅλη τήν διάρ­κεια τῆς πολυκύμαντης ζωῆς του διακόνησε τόν σκληρο­τράχη­λο λαό μέ ὑπομονή καί στοργή. ῾Η ᾿Εκ­κλη­σία μας τιμᾶ τήν μνήμη του τήν 1η Μαΐου.

Στέργιος Ν. Σάκκος