Ξεφυλλίζοντας μία κυριακάτικη ἐφημερίδα ἔπεσε τό μάτι μου σέ μία περίεργη διαφημιστική λεζάντα. Κάτω ἀπό μία λιμουζίνα τρεῖς λέξεις κι ἕνα θαυμαστικό: «Ἀπόδραση στήν ἀπόλαυση!». Ἐκεῖνο πού μοῦ ἔκανε ἐντύπωση δέν ἦταν οὔτε ἡ λιμουζίνα οὔτε ἡ δελεαστική τιμή της. Ἦταν ἐκεῖνο τό ἀσήμαντο «στήν». Ἴσως θά ἔχετε παρατηρήσει καί σεῖς ὅτι οἱ περισσότερες διαφημιστικές λεζάντες προσκαλοῦν σέ ἀπόδραση· μέ μία σοκολάτα, γιά παράδειγμα, ἤ μέ ἕνα κινητό τηλέφωνο ἤ μέ ἕνα ταξίδι σέ κάποιο παραδεισένιο νησί. Ἀλήθεια, ἀπό ποῦ νά ἀποδράσουμε καί γιατί;
Κι ἀφοῦ ἔχουν προβληθεῖ ὅλα τά καταναλωτικά ἀγαθά ὡς μέσα ἀπόδρασης, περάσαμε πλέον σέ... ἀποδραστικά μηνύματα νέου τύπου. Ἀπόδραση ὄχι «μέ τί», ἀλλά ἀπόδραση «ποῦ». Κάναμε τήν ἴδια τήν ἀπόδραση στόχο. Ὅλη ἡ ζωή μας ἕνα συνεχές «ζάπινγκ» ἀγορῶν, ταξιδιῶν καί γνωριμιῶν. Ἀπόλαυση, λοιπόν, στήν... ἀπόδραση!
Δέν εἶναι τωρινή αὐτή ἡ τάση φυγῆς. Ἀπό τότε πού ἡ ἀνταρσία τοῦ Ἀδάμ «ἐξέβαλε αὐτόν τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς», ἀπό τότε πού ὁ ἄνθρωπος βγῆκε ἀπό τό φυσικό του περιβάλλον, αὐτό τῆς «τρυφῆς» (= ἀπολαύσεως), ἀπό τότε νιώθει φυλακισμένος. Ἄν καί ἄνοιξε ἡ θύρα καί ἀποδράσαμε ἐκεῖ ὅπου μποροῦμε... ἐλεύθερα νά ἐπιλέγουμε ὅσα μᾶς ὑπαγορεύει ὁ διαβολέας τῆς ἀλήθειας, μᾶς κυνηγάει θαρρεῖς ἡ κατάρα ἐκείνης τῆς πρώτης ἀπόδρασης.
Μπαίνουμε σέ γαλέρες καί ἀνακαλύπτουμε νέες ἠπείρους. Διαπερνοῦμε τήν ἀτμόσφαιρα καί ἐξερευνοῦμε τό σύμπαν. Βυθιζόμαστε στά βάθη τῶν ὠκεανῶν καί ἀναζητοῦμε τή χαμένη ἀτλαντίδα τῆς ζωῆς μας· τήν ἀρχή καί τό νόημά της. Κι ὅλο φεύγουμε κι ὅλο ψάχνουμε.
Ἡ ἐποχή μας ὅμως, ἡ «νέα», ὅπως συνεχῶς φροντίζουν ἀπό παντοῦ νά μᾶς τονίζουν, ἔχει προσδώσει κι αὐτή κάτι νέο σ᾿ αὐτήν τήν πανάρχαια τάση τοῦ ἀνθρώπου. Ἐπειδή ἡ ἔρευνα κρύβει καί τό φόβο τῆς ἀνακάλυψης, μέ ἕνα τέχνασμα δια-βολικό, τό σύνθημα πλέον ἔγινε ὄχι «φύγε γιά νά ψάξεις», ἀλλά «φύγε γιά νά φύγεις».
Διότι, ἄν μᾶς ἄφηναν ἀληθινά ἐλεύθερους νά ψάξουμε, θά βρίσκαμε ὅτι σέ κάποια στιγμή τῆς ἱστορίας συνέβη μία οὐσιαστική ἀπόδραση ἀπ᾿ αὐτή τή φυλακή πού κρατᾶ δέσμια ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα. «Ἀνέβη ὁ Θεός ἐν ἀλαλαγμῷ» καί «τήν πεσοῦσαν φύσιν ἡμῶν συμπαθῶς ἀνυψώσας τῷ Πατρί συνεκάθισεν».
Καί ἄν θά ἔπρεπε καί ἡ Ἐκκλησία στή δική της... λεζάντα νά σημειώσει «ποῦ», θά ἔγραφε «ἔνθα ἀπέδρα ὀδύνη, λύπη καί στεναγμός». Αὐτό δέν ἀποτελεῖ καί τήν ἀληθινή ἀναζήτηση καί ἀπόλαυση κάθε ἀνθρώπου;
Δια-κριτικός
Ἀπολύτρωσις 60 (2005) 204