Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Τά ἄγνωστα χρόνια τοῦ Ἰησοῦ

   Μετά ἀπό τό περιστατικό τῆς ἐπισκέψεως τοῦ 12ετοῦς Ἰησοῦ στό ναό τοῦ Σολομῶντος, τά Εὐαγγέλια μᾶς παρουσιάζουν τόν Κύριο στήν ἀρχή τῆς δημοσίας δράσεώς του, ὅταν σέ ἡλικία 30 ἐτῶν ἔρχεται νά βαπτιστεῖ στόν Ἰορδάνη. Αὐτό γέννησε σέ μερικούς τό ἐρώτημα.
  Ποῦ καί πῶς πέρασε ὁ Ἰησοῦς τό ἐνδιάμεσο χρονικό διάστημα; Καί βέβαια τό ἐρώτημα εἶναι ἴσως εὔλογο. Περιπλέκεται ὅμως ἀπό μιά ἀπάντηση, πού δίνεται ἀπό μερικούς μέ πλήρη ἀνευθυνότητα. Πρίν δοῦμε τήν ἀπάντηση τῶν Εὐαγγελίων, ἀξίζει νά ἀσχοληθοῦμε λίγο μέ τήν ἀνεύθυνη ἀπάντηση, τήν ὁποία συζητοῦν μεταξύ ἐφημερίδας καί καφέ ὁρισμένοι ἄνθρωποι, πού ἔχουν τήν ἰδέα ὅτι ὅλα τά ξέρουν καί γιά ὅλα μποροῦν νά ἔχουν γνώμη. Λένε, λοιπόν, ὅτι σ' αὐτά τά χρόνια, γιά τά ὁποῖα, ὅπως νομίζουν, δέν κάνει λόγο ἡ Γραφή, ὁ Ἰησοῦς εἶχε πάει στίς Ἰνδίες, ὅπου πῆρε μαθήματα ἀπό Ἰνδούς φακίρηδες. Μέ τή βοήθεια αὐτῶν τῶν μαθημάτων, ὅταν γύρισε στήν πατρίδα του καί ἐμφανίστηκε πλέον δημόσια, μποροῦσε σάν πεπειραμένος φακίρης νά κάνει τά διάφορα θαύματα, ἀκόμη καί τίς νεκραναστάσεις καί τή δική του ἀνάσταση.
  Παραβλέποντας τό ἐρώτημα πόσο μοιάζουν τά σημεῖα τοῦ Ἰησοῦ μέ τά θαύματα τῶν φακίρηδων, καί κατά πόσον μπορεῖ ἕνας φακίρης, ἀφοῦ πεθάνει καί ταφεῖ κανονικά, νά βγεῖ ζωντανός ἀπό τόν τάφο του, μετά ἀπό τρεῖς ἡμέρες, εἶναι φυσικό νά ρωτήσουμε: Ἀπό ποῦ μαθαίνουμε τά περί μαθητείας τοῦ Ἰησοῦ στίς Ἰνδίες; Μαρτυροῦνται μήπως ἀπό κάποιο ἰνδικό βιβλίο τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἤ μήπως καταθέτουν κάτι σχετικό οἱ σύγχρονοι τοῦ Ἰησοῦ; Βεβαίως τίποτε ἀπό τά δύο δέν συμβαίνει. Ἔτσι ἡ ἐντυπωσιακή καί περισπούδαστη ἀπάντηση ἀποδεικνύεται ἐντελῶς ἀστήρικτη ὑπόθεση καί φαντασία, μιά σαπουνόφουσκα.
  Καί ἐρχόμαστε τώρα στήν ἀπάντηση τῶν Εὐαγγελίων. Κατ' ἀρχήν, πρέπει νά σημειώσουμε ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή μᾶς δίνει τόσα μόνο στοιχεῖα τῆς ἱερᾶς ἱστορίας, ὅσα μᾶς χρειάζονται γιά τή σωτηρία μας. Σέ πολλά σημεῖα ἀφήνει «κενά», χωρίς νά κάνει καμία προσπάθεια γιά τήν κάλυψή τους. Δέν ἐνδιαφέρεται καθόλου γιά τήν ἱκανοποίηση τῆς περιέργειάς μας οὔτε μᾶς δίνει ἀπάντηση σέ ἐρωτήσεις πού πηγάζουν ἀπ' αὐτή. Ἔτσι, στή συγκεκριμένη περίπτωση, μετά ἀπό τή γέννηση τοῦ Ἰησοῦ ἀναφέρει τό περιστατικό τῆς ἐπισκέψεώς του στό ναό, ὅταν ἦταν 12 χρονῶν (Λκ 2,41-52), γιατί θέλει νά μᾶς δώσει ἕνα περιστατικό ἀπό τά παιδικά του χρόνια. Συνεχίζει δέ μέ τή δημόσια δράση τοῦ Ἰησοῦ, πού ἀρχίζει στά 30 του χρόνια -ὅπως συνέβαινε μέ ὅλους τούς Ἰουδαίους τῆς ἐποχῆς του-, γιατί αὐτή εἶναι πού μᾶς ἐνδιαφέρει. Σ' αὐτή ὁ Ἰησοῦς κήρυξε, ἔδωσε τά διαπιστευτήρια τῆς θεότητός του καί τέλος θυσιάστηκε γιά τή σωτηρία μας.
  Ἀλλά καί τό ἐνδιάμεσο διάστημα δέν μένει «κενό». Ὁ σοβαρός καί προσεκτικός μελετητής τῶν Εὐαγγελίων μπορεῖ νά βεβαιωθεῖ ἀπόλυτα γι' αὐτό. Ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς, μετά ἀπό τό περιστατικό στό ναό τοῦ Σολομῶντος, σημειώνει ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἀκολούθησε τή μητέρα του καί τόν Ἰωσήφ «καί ἦν ὑποτασσόμενος αὐτοῖς». Καί ἀκόμη «ὅτι προέκοπτε σοφίᾳ καί ἡλικίᾳ καί χάριτι παρά Θεῷ καί ἀνθρώποις» (Λκ 2,52). Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Ἰησοῦς ἔμεινε στή Ναζαρέτ. Ἔτσι, ἄλλωστε, ἐξηγεῖται καί τό παρόνομα «Ναζωραῖος», μέ τό ὁποῖο τόν ἀποκαλοῦσαν οἱ ἐχθροί του.
tekton  Ἐξ ἄλλου, παρ' ὅλο πού δέν ἔχουμε λεπτομερῆ περιγραφή τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ, ἀπό τά 12 μέχρι τά 30 του χρόνια, φαίνεται ὁλοκάθαρα στή Γραφή ὅτι ζοῦσε ἁπλά σάν ἕνα μέλος τῆς οἰκογενείας τοῦ Ἰωσήφ καί ἦταν γνωστός στή μικρή κοινωνία τῆς Ναζαρέτ ὡς ὁ υἱός τοῦ τέκτονος. Ἔκανε δέ καί ὁ ἴδιος τή δουλειά τοῦ τέκτονα. Ἐδῶ εἶναι ἀπαραίτητη μιά παρέκβαση γιά νά ἐξηγήσουμε τί ἦταν αὐτή ἡ δουλειά. Τέκτονες λέγονταν οἱ μάστορες, οἱ τεχνίτες τοῦ ξύλου, τοῦ σιδήρου καί τοῦ λίθου, δηλαδή οἱ οἰκοδόμοι, σιδεράδες, καρροποιοί, ξυλουργοί καί ἐπιπλοποιοί. Ποιά ἀπ' ὅλες αὐτές τίς δουλειές ἔκανε ὁ Ἰησοῦς δέν διευκρινίζεται. Μᾶλλον τίς ἔκανε ὅλες, γιατί τότε τά ἐπαγγέλματα δέν ἦταν τόσο χωρισμένα, ὅπως σήμερα, ἀλλά πολλά μαζί ἑνωμένα σ' ἕνα ἐπάγγελμα. Σάν ἕνας τέκτονας ἦταν γνωστός στή μικρή κοινωνία τῆς Ναζαρέτ. Ἔτσι, ὅταν μετά τήν ἔναρξη τῆς δημοσίας δράσεώς του καί τήν συγκρότηση τῆς ὁμάδας τῶν μαθητῶν στήν Καπερναούμ, ἔρχεται νά κηρύξει στήν ἰδιαιτέρα πατρίδα του, δέν τό χωράει ὁ νοῦς τῶν Ναζαρηνῶν ὅτι εἶναι ἕνας σπουδαῖος διδάσκαλος καί «ἐσκανδαλίζοντο ἐν αὐτῷ» (Μθ 13,57), σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος. Δέν μποροῦν νά ἐξηγήσουν τό φαινόμενο. Καί μέ τό δίκιο τους, ἀφοῦ ἤξεραν πολύ καλά τήν οἰκογένειά του, τόν πατέρα καί τή μητέρα του, τούς ἀδελφούς καί τίς ἀδελφές του. Ὅλα αὐτά τά χρόνια τόν ἔβλεπαν στό χωριό τους σάν ἕνα ἁπλό μαστοράκι κι ἀργότερα σάν ἕνα μάστορα, τοῦ ἀνέθεταν ἴσως κάποιες δουλειές τους, τόν συναναστρέφονταν καθημερινά καί ἤξεραν τή ζωή του. Ὁπωσδήποτε, δέν θά ἀποροῦσαν καθόλου, ἄν ὁ Ἰησοῦς γυρνοῦσε στή Ναζαρέτ, μετά ἀπό χρόνια τά ὁποῖα εἶχε ἀφιερώσει γιά σπουδές σέ ξένες χῶρες.
  Γιά νά καταλάβουμε καλύτερα τό θέμα, μποροῦμε νά τό μεταφέρουμε στήν ἐποχή μας. Φαντασθεῖτε δυό συνομήλικους νέους σ' ἕνα χωριό. Ὁ ἕνας πηγαίνει γιά σπουδές στό ἐξωτερικό. Ὁ ἄλλος παραμένει καί δουλεύει μέσα στό χωριό. Μετά ἀπό χρόνια ἐπιστρέφει ἀπό τό ἐξωτερικό ὁ μορφωμένος καί κάνει μία διάλεξη στούς συγχωριανούς του. Κάνει μία διάλεξη καί ὁ νέος πού παρέμεινε ὅλο τό χρόνο στό χωριό δουλεύοντας σέ χειρωνακτικές ἐργασίες. Ἀσφαλῶς ἡ ἀντιμετώπιση τῶν χωρικῶν θά εἶναι ἐντελῶς διαφορετική γιά τόν κάθε ὁμιλητή. Τόν πρῶτο θά τόν συγχαροῦν γιά τίς σπουδές του καί θά δικαιολογήσουν τήν ὡραία ὁμιλία του μέ τήν μακροχρόνια ἀπουσία του, κατά τήν ὁποία ἀπέκτησε τόσες γνώσεις. Γιά τόν δεύτερο θά ἀπορήσουν, πῶς ξέρει τόσα πράγματα, ἀφοῦ οἱ ἴδιοι εἶναι μάρτυρες τῆς ἀγραμματοσύνης του καί ξέρουν πολύ καλά ὅτι δέν πῆγε νά σπουδάσει σέ σχολές, ἀλλά ἔζησε ὅλο τόν καιρό κοντά τους.
  Ὅτι δέν σπούδασε ὁ Ἰησοῦς οὔτε στό ἐξωτερικό οὔτε στήν Παλαιστίνη, τό βεβαιώνουν αὐτοί οἱ ἴδιοι οἱ ἐχθροί του Ἰουδαῖοι, πού σίγουρα, ἄν εἶχε συμβεῖ κάτι τέτοιο, δέν θά τό ἀποσιωποῦσαν. Κι ὅμως, ὅταν ἄκουσαν τόν Ἰησοῦ νά κηρύττει στά Ἰεροσόλυμα, γεμάτοι ἀπορία διερωτῶνται «πῶς οὗτος γράμματα οἶδε μή μεμαθηκώς;» (Ἰω 7,15). Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, λοιπόν, πρίν ἐμφανισθεῖ στή δημόσια δράση του, ἔζησε ἁπλά σάν ἕνας τέκτονας στή μικρή Ναζαρέτ. Εἶχε διδαχθεῖ τόσα μόνο γράμματα ὅσα διδασκόταν κάθε συγχωριανόπουλό του. Αὐτό συνάγεται ἀπό τίς μαρτυρίες τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Σ' ἐκείνους πού, παρ' ὅλα αὐτά, ἀρέσκονται σέ φανταστικές ὑποθέσεις γιά ταξίδια καί σπουδές τοῦ Ἰησοῦ στίς Ἰνδίες ἤ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ, μιά ἀπάντηση ἔχουμε νά δώσουμε· «πλανᾶσθε μή εἰδότες τάς γραφάς» (Μθ 22,29).

Στέργιος Σάκκος
Ἀπολύτρωσις 38 (1983) 122-123