-  Χριστός ἀνέστη!
- Ἀληθῶς ἀνέστη, κυρία!
- Θέλετε νά ξεκινήσουμε σήμερα τό μάθημα μέ ἕνα παιχνίδι, μέ μία... λεξομαχία;
 Τό Γ΄2 στό ἄκουσμα τῆς λέξης «παιχνίδι» ἠλεκτρίζεται!
- Ναί, ναί!
- Ὡραῖα, ἀρχίζουμε λοιπόν. Θέλω νά μοῦ βρεῖτε δύο λέξεις πού εἶναι ἀντίθετες μεταξύ τους, ἔχουν τόν ἴδιο ἀριθμό γραμμάτων, ἕξι, τά ἴδια ἀκριβῶς γράμματα, ἀλλά μόνο ἕνα ἀπό αὐτά εἶναι σέ διαφορετική θέση! Τελειώνουν σέ σῖγμα τελικό καί εἶναι δισύλλαβες.
- Ἔ, κυρία, πεῖτε μας καί τό πρῶτο γράμ­μα!
- Ἄντε, ἄς τό πῶ κι αὐτό! Εἶναι τό θῆ­τα!
Τά παιδιά ἀρχίζουν νά γράφουν λέξεις...
- Κυρία, δύσκολο τό παιχνίδι σας σήμερα...
- Νά πῶ ἀκόμα ὅτι οἱ σύγχρονοι μαθητές ἔχουν πολύ καί ἀπό τά δύο... Συχνά ὅταν ἀντιμιλᾶτε σᾶς λένε: Ἔ­χεις...
- ...θράσος, παιδί μου! πετιέται ὁ Μανώλης. Ὅλο αὐτό μοῦ λένε.
- Μπράβο, Μανώλη,  βρῆκες τή μία λέξη.
- Ναί, τό ἀκούω συχνά. Προχτές ὁ κύριος τῆς Φυσικῆς μοῦ εἶπε ὅτι εἶμαι... θρασύς!
- Τώρα νά βροῦμε καί τήν ἄλλη. Ἄν βάλετε τό ρ λίγο παρακάτω...
- Μήπως θάρσος;
- Ἀκριβῶς, Μαριάνθη! Θάρσος εἶναι ἡ ἄλλη λέξη. Ὁ Ὅμηρος τή χρησι­μο­ποι­οῦσε γιά νά δηλώσει τό θάρρος. Γιά τούς ἀρχαίους οἱ δύο λέξεις ἦταν συνώνυμες. Δήλωναν τήν τόλμη, τήν ἀποφασιστικότητα. Ὅμως, στήν πο­ρεί­α τῶν αἰ­ώ­νων διαφοροποιήθηκαν ἐννοιολογικά, σάν δύο ἀδέλφια πού πῆραν διαφορετικούς δρόμους στή ζωή τους.... Τό θάρσος ἤ θάρρος, λοιπόν, προσδιορίζει τή θετική ἰδιότητα τῆς ἀνδρείας, τῆς γενναιότητας, ἐνῶ τό θράσος ἐκ­φράζει τήν ἀρνητική, περιγράφοντας αὐτό πού ξεπερνᾶ τά ὅρια τῆς τόλμης καί φτάνει στήν ἀναίδεια.
- Ἐμεῖς, κυρία, ἔχουμε μόνο θάρσος, καθόλου θράσος!
- Μακάρι, Παναγιώτη! Σήμερα δυ­στυ­χῶς πολλές φορές ἀκοῦμε γιά τό θράσος τῆς νέας γενιᾶς, δηλαδή τήν αὐ­θάδεια, τήν ἔλλειψη σεβασμοῦ, τό ξε­θάρ­ρεμα ὅ­πως λέ­με. Στό σπίτι, στό σχο­λεῖο, στό φρο­ντιστήριο, μέ γνωστούς, μέ ἄγνωστους...
- Ἔ, κυρία, μήν εἶστε ὑπερβολική σάν τούς γονεῖς μας! Τή γνώμη μας λέ­με!
- Κι ὅμως, εἶναι πολύ ἔντονο τό φαινόμενο. Μπαίνεις σέ ἕνα σπίτι καί αὐτός πού θά μιλήσει πρῶτος δέν εἶναι ὁ πατέρας ἤ ἡ μητέρα, ἀλλά τό πιό μικρό παιδί! Μπαίνεις σέ ἕνα λεωφορεῖο, σέ ἕνα κατάστημα καί αὐτοί πού φωνάζουν ἤ μιλᾶνε ἄσχημα εἶναι συνήθως οἱ... μικρότεροι!
- Πάντως, κυρία, δέν εἶναι ὅλα τόσο τραγικά ὅπως τά λέτε...
- Τό θάρσος μᾶς χρειάζεται. Ἡ μητέ­ρα μου πάντα λέει: Νά ἔχεις θάρρος!
- Θάρρος νά ἔχετε. Εἶναι μία μεγάλη δύναμη τῆς ψυχῆς, πού κινεῖ τή θέλησή μας. Χρειάζεται θάρρος νά ἀντιμετωπίσουμε τόν ἴδιο μας τόν ἑαυτό, πού πολλές φορές δειλιάζει μπροστά σέ μία δυσκολία, σέ ἕνα δίλημμα... Ἀλλά προ­σοχή, γιατί πολύ εὔκολα μπορεῖ νά γί­νει... θράσος! Οἱ ἀρχαῖοι φιλόσοφοι θε­ω­ροῦ­σαν ὅτι τό θράσος στηρίζεται στήν ἀμάθεια.
- Πεῖτε μας κι ἄλλα παραδείγματα, γιά νά τό καταλάβουμε καλύτερα!
- Αὐτή τήν παρρησία, τό κακό θάρρος δηλαδή, τό συναντοῦμε συχνά στόν τόπο καί τόν τρόπο τοῦ διαδικτύου. Ἀ­νεύθυνοι ἄν­θρωποι βρίζουν, κακολογοῦν, διασπείρουν ψευδεῖς εἰδήσεις ἤ ὑποστηρίζουν μέ θράσος τήν ἄποψή τους. Καί μέ θράσος πάλι ὁδηγοῦν κι ἄλλους στόν δρόμο τῆς κακίας καί τῆς καταστροφῆς. Ἀλλά αὐτό εἶναι μία ἄλλη ἱστορία...
- Καί τί κάνουμε, ἄν ἔχουμε μπόλικο θράσος; Πῶς «παλεύεται» αὐτό, κυρία;
- Θέλετε νά ἀκούσετε τί λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος; «Τό θράσος διώχνει μακριά τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, σάν τόν καπνό πού βάζουμε στίς μέλισσες γιά νά ἀπομακρυνθοῦν ἀπό τήν κυψέλη. Τό θράσος νι­­κιέται μέ τήν ταπείνωση». Κυρίως, νά μή νομίζουμε ὅτι ὅλα τά ξέρουμε καί ὅτι ἔχουμε πάντα δίκιο.
- Ἐγώ πάντως δέν νομίζω ὅτι ἔχω θράσος, ἁπλά λέω τά πράγματα μέ τό ὄνομά τους...
- Πρόσεξε, Μιχάλη, γιατί μέσα στήν εὐθύτητα κρύβεται συχνά καί ἡ ἀναίδεια, πού δέν τήν καταλαβαί­νου­με, γιατί ἔχουμε συνηθίσει νά συμπεριφερόμαστε ἔτσι. Πολλές φορές διακόπτετε ἀκόμα καί τούς μεγάλους ἤ τούς συνομηλίκους σας, γιά νά πεῖτε τή γνώμη σας.
- Ἐγώ πάλι, κυρία, νομίζω ὅτι δέν ἔχω οὔτε τό ἐ­λάχιστο θάρρος νά πῶ τή γνώμη μου.
- Γιατί, εἶναι κακό νά λέμε τή γνώμη μας;
- Ἄν τή λέτε μέ εὐγένεια καί σεβασμό, ὄχι. Ἀλλά δυστυχῶς πολλές φορές μιλᾶτε μέ ἀγένεια. Νά μήν ἀναφερθῶ τώρα καί στίς βρισιές πού τόσο συχνά ξεστομίζετε...
- Καί τί κάνουμε τώρα, κυρία; Φο­βᾶ­μαι ὅτι δέν θά τά καταφέρουμε σέ τόσα ἐπίπεδα.
- Ξεκινᾶμε τόν ἀγώνα κατά τοῦ... θράσους. Διαγωνισμός στό Γ΄2! Ποιός θά καταφέρει νά εἶναι θαρραλέος ἀλλά ὄχι θρασύς; Ποιός θά καταφέρει νά μειώσει στό ἐλάχιστο τά ἄσχημα λόγια; Ἔχουμε λίγο καιρό ἀκόμα μέχρι νά κλείσουν τά σχολεῖα γιά τίς ἐξετάσεις... Εἶ­μαι σίγου­ρη ὅτι ὁ ἕνας θά βοηθάει τόν ἄλλο σέ αὐτόν τόν διαγωνισμό. Κι ὅταν πέφτου­με, θά σηκω­νόμαστε. Ἀρκεῖ νά καταλαβαίνουμε τό λάθος μας καί νά προ­σπαθοῦμε ἀπό τήν ἀρχή.
- Καλά, κυρία. Θά προσπαθήσουμε, λέει ὁ Μανώλης. Θά προσπαθήσουμε ὅσο μποροῦμε νά ἀλλάξου­με τή θέση τοῦ... ρῶ!
- Ἐγώ θυμήθηκα κι ἄλλες δύο λέξεις... Πάλι ἕνα ρῶ ἔκανε τή διαφορά. Μᾶς εἴχατε πεῖ τότε ὅτι ἕνα ρ χωρί­ζει τόν ἄγριο ἀπό τόν ἅγιο. Σᾶς ἀρέσει μᾶλλον αὐτό τό γράμμα!
- Ναί, Πασχάλη. Μοῦ ἀρέσει πολύ! Κι ὁ φιλόσοφος Σωκράτης φαίνεται νά εἶχε μία συμπάθεια στό γράμμα ρῶ, ὅ­πως ἀναφέρεται στόν πλατωνικό διάλογο «Κρατύλος». Εὔχομαι νά μάθουμε γρήγορα ὅλοι μας τό παιχνίδι μέ τή μετάθεση τοῦ ρ... στήν πράξη!

Μ.Ε.Χ.

"Ἀπολύτρωσις", Μάιος 2023