Στίς γειτονιές τοῦ πόνου πέρασε τά χρόνια τῆς ζωῆς του ὁ Νικόλαος Τζανακάκης. Πεντάρφανος, μόλις δεκατριῶν ἐτῶν, βρίσκει ἐργασία σέ ἕνα κουρεῖο στά Χανιά μακριά ἀπό τό ἀγαπημένο του ὀρεινό χωριό Σηρικάρι, ὅπου γεννήθηκε στά 1890.
Ἡ πονεμένη του καρδιά πλημμυρίζει ἀγωνία καί φόβο, ὅταν παρατηρεῖ πάνω στό σῶμα του τά ἀνησυχητικά σημάδια τῆς λέπρας, τῆς φρικτῆς ἀνίατης ἀρρώστιας τῆς ἐποχῆς. Τρία χρόνια ἀργότερα σέ ἡλικία 16 ἐτῶν ὁ Νικόλαος μέ ἐμφανῆ τά ἴχνη τῆς φοβερῆς ἀσθένειας, γιά νά ἀποφύγει τόν καταναγκαστικό ἐγκλεισμό του στή Σπιναλόγκα, φεύγει ἀτμοπλοϊκῶς γιά τήν Αἴγυπτο. Ἐκεῖ μέ τή βοήθεια τῆς ἑλληνικῆς κοινότητας, πού ἐκτιμᾶ τήν τιμιότητα καί τήν εὐγένειά του, βρίσκει στέγη καί ἐργασία. Τά φοβερά ἐκτεταμένα σημάδια τῆς νόσου ὅμως στά χέρια καί στό πρόσωπό του τόν ἀναγκάζουν νά πάρει τόν δρόμο γιά τή Χίο, ὅπου λειτουργεῖ ἕνα καλά ὀργανωμένο Λεπροκομεῖο. Εἶναι εἰκοσιτεσσάρων χρονῶν καί νιώθει τήν καρδιά του παγωμένη ἀπό τόν φόβο τῆς ἀβεβαιότητας καί τά νεανικά του φτερά τσακισμένα ἀπό τήν ἀπελπισία. Στόν ἀδιέξοδο οὐρανό ὅμως ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ θά προβάλει μία ὁλόφωτη ἀνατολή! Ἕνας στοργικός πατέρας περιμένει τόν Νικόλαο στή Χίο, ὁ ἁγιασμένος γέροντας Ἄνθιμος Βαγιάνος. Τό πετραχήλι καί ἡ πνευματική του καθοδήγηση τόν ἐλευθερώνουν ἀπό τά δεσμά τῆς ἀποθάρρυνσης καί ἀνοίγουν νέους ὁρίζοντες στήν πονεμένη νεανική του καρδιά. Ἐκεῖ ψηλαφεῖ τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί βιώνει συγκλονιστικά τήν ἅγια, θεϊκή κλήση. Φτερώνει ἡ ὕπαρξή του καί δέχεται τή μοναχική κουρά παίρνοντας τό ὄνομα Νικηφόρος. Ἔχει κληθεῖ γιά ἱερούς ἀγῶνες καί νίκες λαμπρές! Μέ τήν ὑπακοή, τήν ἀγρυπνία καί τή νηστεία καλλύνει τήν ψυχή του, ἐνῶ τό σῶμα του παραμορφώνεται ἀπό τή ραγδαία ἐξέλιξη τῆς ἀρρώστιας.
Ἐργάζεται ἄοκνα στούς κήπους καί ἐκτελεῖ καθήκοντα ψάλτη στόν ναό τοῦ Λεπροκομείου. Μέ τήν ὑπομονή του καί τούς γλυκεῖς, παρηγορητικούς λόγους του ἐνθαρρύνει τούς ἄλλους ἀσθενεῖς, τούς ὁποίους ὑπηρετεῖ καί στηρίζει. Κι ὅταν ἡ νόσος προσβάλλει καί τά μάτια του, ὁ πιστός δοῦλος τοῦ Θεοῦ διακονεῖ μέ τήν ἁφή καί ψάλλει ἀπό μνήμης! Δύναμή του ἀκατάλυτη ἡ ἀδιάλειπτη, νοερά προσευχή. Ὅλες τίς ὧρες τῆς ἡμέρας κινοῦνται τά παραμορφωμένα χείλη του, ψελλίζοντας τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ!
43 ὁλόκληρα χρόνια, μέ πόνο καί κόπο ἀνηφορίζει εὐλαβικά τά σκαλοπάτια τῆς ἀρετῆς ὁ Νικηφόρος. Κι ὅταν στά 1957 τό Λωβοκομεῖο σταματᾶ τή λειτουργία του, μεταφέρεται μαζί μέ τούς ἄλλους ἀσθενεῖς στό νοσοκομεῖο Λοιμωδῶν Νοσημάτων «Ἡ Ἁγία Βαρβάρα», στό Αἰγάλεω Ἀττικῆς.
Εἶναι πλέον 67 ἐτῶν, σχεδόν παράλυτος καί τυφλός. Ἐκεῖ τόν ἀναλαμβάνει καί τόν ἐξυπηρετεῖ ὁ ἀσθενής μοναχός Σωφρόνιος Σαριδάκης (ὁ μετέπειτα ὅσιος Εὐμένιος), στόν ὁποῖο ὁ ἅγιος Ἄνθιμος συνέστησε τόν π. Νικηφόρο ὡς «μέγα θησαύρισμα καί τέλειο μοναχό».
Τό φτωχικό κελλάκι του γρήγορα ἀναδεικνύεται καταφύγιο πονεμένων ἀγωνιστῶν τῆς ζωῆς. Ὁ στερρός ἀθλητής τῆς καρτερίας ἕλκει καί οἰκοδομεῖ ψυχές. Κατάκοιτος, μέ τό σῶμα του γεμάτο πληγές, μέ τόν πόνο ἀχώριστο σύντροφο, δοξολογεῖ τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ μέ θαυμαστή πνευματική ἀρχοντιά. Τό πυκνό σκοτάδι σκεπάζει τά βλέφαρά του, τά χέρια του ὑποφέρουν ἀπό ἀγκυλώσεις, τά πόδια του παράλυτα, οἱ κνησμοί ἀνυπόφοροι. Μέ πρόσωπο κυριολεκτικά φαγωμένο ἀπό τήν ἀρρώστια, μά πάντοτε φωτεινό καί πρόσχαρο, εὐγενής καί γλυκομίλητος ὑποδέχεται τούς ἐπισκέπτες, παρηγορεῖ τούς θλιμμένους, τονώνει τήν πίστη τῶν δοκιμαζομένων. Ἀποτελεῖ ἐποπτική διδασκαλία ἀταλάντευτης ἐγκαρτέρησης καί ἀπόλυτης ἐμπιστοσύνης στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ!
Ὁ Κύριος τοῦ οὐρανοῦ δέχθηκε κοντά του τόν εὐλογημένο ἀθλητή τῆς ὑπομονῆς στίς 4 Ἰανουαρίου τοῦ 1964 σέ ἡλικία 74 ἐτῶν. Ἡ Ἐξόδιος Ἀκολουθία του πραγματοποιήθηκε στόν ἱερό ναό Ἁγίων Ἀναργύρων καί ἡ ταφή του στό ἐκεῖ κοιμητήριο.
Κατά τήν ἐκταφή του τά ἱερά του λείψανα εὐωδίαζαν, ὅπως σκορποῦσε μύρα χάριτος θεϊκῆς ὁλάκερη ἡ μαρτυρική βιοτή του. «Ὑπομονῆς, Νικηφόρε, κανὼν γεγένησαι, τῆς καρτερίας μέτρον, ἐγκρατείας ἡ στάθμη, λύχνος φωτοφόρος ὑπακοῆς, προσευχῆς τε διδάσκαλος, τῆς ταπεινώσεως βάθρον ὑψοποιὸν καὶ πραότητος θησαύρισμα».
Ἡ ἁγιοκατάταξή του μέ πράξη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τήν 1η Δεκεμβρίου 2012 ἐπιβεβαίωσε τήν αἴσθηση τοῦ πιστοῦ λαοῦ, πού τόν εὐλαβοῦνταν καί ἐπικαλοῦνταν τήν πρεσβεία του. Ὁρίστηκε νά τιμᾶται ἡ μνήμη του τήν 4η Ἰανουαρίου, ἡμέρα τῆς ὁσιακῆς κοιμήσεώς του.
Στίς πονεμένες ψυχές μας σκύβει παρακλητικά ὁ σύγχρονος ἅγιος Νικηφόρος ὁ Λεπρός, λαμπρό παράδειγμα ἰώβειας ὑπομονῆς καί ἀβραμιαίας πίστης στόν Θεό. Καταστιγματισμένος καί δύσμορφος χαράσσει μπροστά μας τήν ἀτραπό πού ὁδηγεῖ στήν ἔκπαγλη ὡραιότητα καί στό ἄρρητο κάλλος καί μᾶς ἀποκαλύπτει τό ὄνομά της: ὁδός ὑποταγῆς στό θέλημα τοῦ Θεοῦ!
Ἰχνηλάτης
"Ἀπολύτρωσις", Ἰαν. 2023