Ἔντονα ἀπασχόλησε πρόσφατα τά μέσα ἐνημέρωσης ἡ ἔξαρση τῆς βίας κα­τά γυναικῶν μέ θύτες ἄνδρες. Ὡς συνήθως ἡ εἴδηση προβάλλεται μέ ἑ­στίαση στή στατιστική. Ἀποφεύγεται μέ ἄκρα ἐπιμέλεια ἡ διερεύνηση τῶν αἰ­τιῶν πού συντελοῦν στό φαινόμενο, τά ὁποῖα βέβαια δέν εἶναι ἀποκλειστικά γνώρισμα τῆς ἐποχῆς μας. Ὡς λύση οἱ «εἰ­δήμονες» προτείνουν τήν ἐνθάρρυνση τῶν γυναι­κῶν, πού ζοῦν τό δράμα τῆς ἐν­δοοικογε­νει­ακῆς βίας, νά καταγγείλουν τόν βίαιο σύζυγο ἤ σύντρο­φο καί περιορίζονται συνήθως νά κάνουν γνωστό ὅτι σέ κάποια ἀστικά κέντρα λειτουργοῦν ξενῶνες βραχυχρόνιας παρο­χῆς φροντίδας σέ γυναῖ­κες - θύματα βίας. Ἔ­τσι οἱ πλεῖστοι ἀ­ν­α­­­παύονται μέ τήν αἴ­σθη­ση ὅτι ἐπιτέ­λεσαν τό καθῆκον τους!
  Ὁ ἄνδρας, ἰσχυρότερος σωματικά, ὑπῆρξε καθ’ ὅλη τή διάρκεια τῆς ἀνθρώπινης ἱ­στορίας κατά κανόνα θύτης μέ θύ­μα τή γυναίκα καί ὄχι μόνο τή σύζυγό του. Κατά τή διάρκεια πολεμικῶν συγκρούσεων ἤ σέ περιόδους δουλείας, ἡ γυναίκα ἔπεφτε θύμα βάναυσων συμπερι­φορῶν, κυρίως βιασμοῦ ἤ ἁρπαζόταν ὡς λάφυρο ἀπό τόν νικητή. Σπά­νιες εἶναι οἱ περιπτώσεις μέσα στήν ἱστορία, κατά τίς ὁποῖες ἡ γυναίκα ἄσκησε σωματική βία. Σ᾽ αὐτές ἤ θά χρησιμοποίησε δόλο ἤ θά ζήτησε τή βοήθεια ἄλλου ἄνδρα ἤ ἀν­δρῶν μένο­ντας ἠθική αὐτουργός.
  Εἶναι ἀπό τή φύση του βίαιος ὁ ἄν­δρας; Κατά τό παρελθόν κάποιοι ἐρευνητές, ἐμφορούμενοι ἀπό ὑλιστικές ἀν­τι­λήψεις, ἀναζήτησαν τά αἴτια τῆς βίας στή δομή τοῦ ἐγκεφάλου τοῦ δράστη. Γράφτηκαν πολλά φαιδρά καί ἄκρως ἀ­ντι­επιστημονικά γιά τόν γεννημένο ἐ­γκλη­ματία (χωρίς βέβαια νά ἀναφέρονται σέ πάσχοντες ἀπό ψυχικές λεγόμενες νόσους). Ἀρ­γότερα ἀναπτύχθη­καν καί φιλοσοφικές δοξασίες περί τοῦ ἐλευθέρου ἤ κατα­να­γκαστικοῦ στίς ἀν­θρώπινες ἐ­νέρ­γειες, δίνοντας ἐλαφρυντικά στούς ἑ­κά­στοτε θύ­τες. Ἄν υἱοθε­τοῦνταν αὐτές οἱ θεωρίες, θά ὁδηγούμασταν στήν κατάρ­ρευ­ση τοῦ θεσμοῦ τῆς δικαιοσύνης.
  Ἡ Ἐκκλησία ἔχει διατυπώσει μέ σαφήνεια τή θέση ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ὡς πλάσμα τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἐλεύθερος, συνεπῶς ὑ­πεύθυνος γιά τίς πράξεις καί τίς παραλείψεις του. Ἀκόμη καί αὐτή ἡ θέση ἐνοχλεῖ ἀρκετούς στήν ἐποχή μας, οἱ ὁποῖοι, ἐνῶ ὑπερτονίζουν τό ἀγαθό τῆς ἐλευθερίας, ἀγνοοῦν τό κύριο μέρος τοῦ περιεχομένου της, τήν προσωπική εὐθύνη· πε­ριο­ρίζουν τήν ἀνάλυσή της στό ἐθνικό καί κοι­νωνικοπολιτικό πεδίο. Τούς διαφεύγει κα­τά τρόπο τραγικό τό κυριότερο, ἡ πνευματική ἐλευθερία, καθώς οἱ πνευματομάχοι ἔχουν πληθυνθεῖ δραματικά στόν σύγχρονο κόσμο.
  Ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖ θεμελιώδη τόν ἀ­γώνα γιά τήν κατανίκηση τῶν παθῶν, τά ὁποῖα ἐπιβάλλουν στόν ἄνθρωπο τήν πιό φρικτή δουλεία. Προβάλλει τήν ἀσκητική βιοτή ὡς προϋπόθεση γιά τήν κατανίκησή τους. Ἀλλά τό «ἀσκητικῶς ζῆν» χλευάζεται στήν ἐποχή μας, καθώς ὁ καταναλωτισμός καί ἡ ἄνευ ὁρίου ἀπόλαυση τῶν ἡδονῶν ἔχει καταστεῖ λατρεία. Τό πρότυ­πο κοινωνικοῦ βίου συμβάλλει τά μέγιστα στήν ἔξ­αρση δύο ἀπό τά πιό φοβερά πά­θη, τῆς φιλαργυρίας, καθώς τό χρῆμα ἀνοίγει πολλές θύρες, καί τῆς φιληδονί­ας, ἡ ὁ­ποία διδάσκεται στό πλέον ση­μα­ντικό σχολεῖο τῆς ἐποχῆς μας, τήν τηλε­όραση. Φυσικά ἀπό κανέναν μας δέν λείπει καί ἡ ροπή πρός τή φιλοδοξία, γιά νά συμπληρωθεῖ τό τρίπτυχο τῶν φοβερῶν παθῶν, κατά τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας.
  Θέτοντας ὡς κυρίαρχους στόχους τό χρῆμα καί τήν ἡδονή, ἡ κοινωνία μας ὑ­ποθάλπει τήν ἐγκληματική συμπεριφορά καί ἐν πολλοῖς τήν προβάλλει μέ διάφο­ρα μέσα.
  Ὁ σημαντικότερος προαγωγός σέ ἐγκληματικότητα στήν ἐποχή μας εἶναι ἡ τηλεόραση. Ἡ βία καί τό σέξ παρελαύνουν σέ ταινίες πού -ἄν καί εἶναι οἱ πλέ­ον ἀκατάλληλες- φέρουν τήν ἔνδειξη «κατάλληλο γιά ἐφήβους ἄνω τῶν 16 ἐτῶν». Καί βέβαια γιά τίς «κατάλληλες» ἀπό ἡλικίας 8 ἐτῶν τί νά γράψω; Τί νά γράψω γιά τίς παιδικές ἐκπομπές μέ τούς δράκους καί τίς μάγισσες; Καί τί νά γρά­ψω γιά τόν βιασμό τῆς ἀθώας παιδικῆς ψυχῆς μέ τά ἠλεκτρονικά παιχνίδια, τά ὁποῖα προσφέρουν ὡς δῶρα οἱ ἴδιοι οἱ οἰκεῖοι; Ἐκεῖ μέ τά ἀ­ντανακλαστικά σέ ὑ­περδιέγερση ὁ «παίκτης» ἀγωνίζεται νά ξεπεράσει τόν ἄγνω­στο μέ τήν καλύτερη ἐπίδοση, δηλαδή ἐ­κεῖνον πού σκότωσε περισσότερους κακούς! Καί ὅταν τό παιδί εἰσέλθει στήν ἐ­­φηβεία, εἰσέρχεται συνά­μα στόν σκοτεινό λαβύρινθο τοῦ διαδι­κτύ­ου, ὅπου τή μεγαλύτερη ἐπισκε­ψιμό­τητα κατέχουν οἱ ἱ­στο­χῶροι μέ σεξου­α­λι­κό περιεχόμενο, κατά φύσιν ἤ παρά φύ­σιν.
  Ἀξίζει νά παρατηρήσουμε ὅτι ἡ ἄσκη­ση βίας δέν ξεκινᾶ μετά τή σύναψη κάποιας ἐρωτικῆς σχέσης. Ἔχουν προηγηθεῖ πολλές πρακτικές ἐφαρμογές στό σχο­λικό περιβάλλον, στό ὁποῖο ἡ βία κα­τά τῶν ἀδυνάτων γνωρίζει τρομακτική «ἄν­θηση»! Τό φαινόμενο δῆθεν ἀνησυχεῖ κα­τά καιρούς τούς ἁρμόδιους καί ζητοῦν ἀπό τά θύματα νά γνωστοποιοῦν τίς ἐναντίον τους ἐπιθέσεις. Εἶναι τόσο ρηχοί οἱ τρόποι, τούς ὁποίους προτείνουν οἱ εἰδικοί γιά τόν περιορισμό τοῦ κακοῦ, πού θά λάβει προσεχῶς τρομακτικές διαστάσεις, ἄν δέν ἔχει ἤδη λάβει.
  Ἀλλά δέν εἶναι μόνον ἡ κοινωνία προ­αγωγός στήν ἐγκληματικότητα, εἶναι καί ἡ οἰκογένεια, ἡ ὁποία βάλλεται καταιγιστικά μέ τήν ψήφιση νόμων πού ἀπο­σκο­ποῦν στή διάλυσή της. Θά ἦταν ἐξ­αι­ρετικά ἐν­διαφέρον νά διεξαχθεῖ ἔ­ρευνα ὄχι μόνο μεταξύ τῶν δραστῶν ἐγκλήματος, ἀλλά καί ἄλλων σοβαρῶν ἀξιόποινων πράξεων. Ἀπό ποιές οἰκογένειες προέρχονται; Ποιά ἦ­ταν τά παιδικά τους χρόνια; Γνώρισαν ἀγάπη καί στοργή; Δέ­χθηκαν ἀ­γωγή μέ βάση ἠθικές ἀρ­χές «ξεπερασμένες» ἤ μέ βάση τήν ἀντι­ηθική τῆς ἐπικράτησης τοῦ ἰσχυρότερου, κατά τό πρότυπο τῆς ἄγριας φύσης; Ἀλλά αὐτά εἶναι «ψιλά γράμματα»! Ἡ νομολογία δέν ἐπιρρίπτει εὐθύνη στούς γονεῖς, παρά μόνον ἄν ὁ δράστης εἶναι ἀ­νή­λικος. Σέ κάθε ἄλλη περίπτωση, ἐφόσον ὁ θύτης παρέ­βη τόν νόμο, αὐτός καί μό­νον θά ὑποστεῖ τίς συνέπειες.
  Γιά μία ἀκόμη φορά ἡ κοινωνία μας προσπαθεῖ νά αὐτοδικαι­ωθεῖ μέ τό προσωπεῖο τῆς ὑ­πο­­κρισίας. Οἱ ἄθλιες ἀρχές κοινωνικοῦ καί οἰκογενειακοῦ βίου ἔχουν ἐπικρατήσει μέ ὑπέρμαχους διανοούμενους, πολιτικούς, κοινω­νικούς ἀναλυτές, ἐπιστήμονες, οἰ­κο­νο­μικούς παράγοντες, ἀλλά καί μέ τήν ἔνοχη σιωπή τῶν θρη­σκευ­τικῶν ἡγετῶν, οἱ ὁποῖοι παθητικά ἀ­ντιμετώπισαν τή μετάβα­ση στή μεταχρι­­στια­νική ἐποχή. Κι ὅμως ὅλοι αὐτοί, οἱ κατ᾽ οὐσίαν ἔνοχοι, σπεύδουν νά μᾶς καθησυχάσουν ὅτι τά πάντα βρίσκονται ὑπό ἔ­λεγχο! Εἶναι βέβαιο ὅτι τό κακό θά ἐκ­τραχυνθεῖ, καθώς ὑφίστανται ὅλες οἱ προϋ­ποθέσεις ἐξ­άπλωσής του ἤ μᾶλλον κυρι­αρχεῖ ἡ μία καί μοναδική: «Χωρίς Θεό ὅλα ἐπιτρέπονται» (Ντοστογιέφσκι).

Ἀπ. Παπαδημητρίου

"Ἀπολύτρωσις", Φεβρ. 2022