Ἀφοῦ διῆλθε ὁ Κύριος ἐπί τρία ἔ­τη «εὐεργετῶν καὶ ἰώμενος» (Πρξ 10, 38), εἰσέρχεται θριαμβευτικά στήν ἁγία πόλη, ὑπό τίς νικητήριες ἰαχές τοῦ ὄ­χλου «ὠσσανά· εὐλογημένος ὁ ἐρ­­χό­με­νος ἐν ὀνόματι Κυρίου». Γνω­ρίζει ὅ­μως ὁ «ἐτάζων καρδίας καὶ νε­φρούς» (Ψα 7,10), ὅτι ὁ ἐν­θου­­σι­α­σμός τοῦ ὄ­χλου εἶναι παροδικός καί σέ λίγες μέ­ρες θά μεταστραφεῖ σέ μανία, ἀπαι­τώντας τή «μιαιοφονία» τοῦ Δι­καίου.
Ἡ εἴσοδος τοῦ Ἰησοῦ στήν Ἰε­ρου­σαλήμ κατά τούς Πατέρες ἀποτελεῖ τό «προοίμιον τοῦ Πάθους» Του. Ἄν με­λε­τήσουμε ἐκ παραλλήλου ὅσα μᾶς παραθέτουν οἱ τέσ­σε­ρις εὐ­αγγε­λι­στές, θά ἔχουμε μπροστά μας τήν πλήρη εἰκόνα τῶν γεγονό­των τῶν ἡ­με­ρῶν ἐκείνων. Θά στα­θοῦμε ὅμως στό γε­­γο­νός τῆς δίκης τοῦ Ἰη­σοῦ ἤ, εὐ­στο­χό­τε­ρα, στά γεγο­νό­τα τῶν δι­κῶν τοῦ Ἰησοῦ, ἐ­πι­σημαί­νοντας κά­ποιες πα­ρα­τηρήσεις τῶν Πα­­­τέ­ρων.
Ὁ Κύριος, ὁ «τῆς δι­καιοσύνης ἥ­λιος», συλ­λαμ­βάνεται καί κα­λεῖται νά ἀπολογηθεῖ γιά τό ἔγ­κλημα τῆς ἀ­γά­πης πού διέπραξε. Ἀρχικά ὁδη­γεῖται ἐ­νώ­πιον τοῦ θρη­σκευ­τι­κοῦ δικα­στη­­ρίου. Ὁ Ἄννας ἀπο­στέλλει τόν Ἰη­σοῦ «δε­δεμένον» (Ἰω 18,24) στόν Καϊ­άφα. Ὁ Καϊάφας δι­αρρηγνύει τά ἱ­μά­τιά του μετά τήν ὁμο­λο­γία τοῦ Ἰησοῦ ὅτι εἶ­ναι Υἱός Θε­οῦ (βλ. Μθ 26,64-66) καί μαζί μέ αὐτά τόν θεσμό τῆς «παλαιᾶς ἀρ­χιε­ρω­­σύ­νης»1. Γνώριζε ὁ Κύριος ὅ­τι μιά τέ­τοια ὁ­μο­λογία θά ἐκ­λαμ­βά­νον­ταν ὡς βλα­σφη­μία. Παρά ταῦτα ὁ­μο­λογεῖ τήν ὁ­μοουσιότητά Του μέ τόν Πατέρα, χω­ρίς νά τούς ἀφήνει κανέ­να περι­θώ­ριo ἀ­πολογίας, σημει­ώνει ὁ Κύριλλος Ἀ­λεξανδρείας, δι­δά­σκοντάς τους «μέ­χρις ἐσχάτης ὥ­ρας»2 ὅτι Αὐ­τός εἶναι ὁ Μεσσίας Χρι­στός.
Ἄννας καί Καϊάφας, ἐκπρόσωποι τῶν θρησκευτικῶν ἀρχῶν, «δικαστές» καί «κατήγοροι ὄντες»3, ὅπως χαρα­κτηριστικά σημειώνει ὁ Ζιγαβηνός, ἀ­πο­φασίζουν ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ἔ­νο­­χος θα­νά­του «ὅτι ἑαυτὸν Θεοῦ υἱὸν ἐ­ποί­ησεν» (Ἰω 19,7). Μιά τέτοια ποινή ὅ­μως δέν εἶναι σέ θέση νά τήν ἐπι­βάλ­λει παρά ἡ πολιτική ἀρχή τοῦ τό­που. Γι’ αὐτό καί ὁ Ἰησοῦς ὁδηγεῖται ἐνώ­πιον τοῦ Πι­λά­του, ἀπό τόν ὁ­ποῖ­ο, ἀ­φοῦ πα­ρα­πέμ­φθηκε καί στόν Ἡ­ρώδη (βλ. Λκ 23,7), πα­ραδίδεται «ἵνα σταυ­ρω­θῇ» (Μρ 15,15). Ἡ κατηγορία δια­φο­ρο­ποι­εῖται ἀ­σφα­λῶς ὅταν ὁ Ἰησοῦς παρα­δίδεται στόν Πιλάτο· κα­τηγο­ρεῖ­ται γιά «δη­μό­σια ἐγ­κλήματα»4 πλέον καί ὄχι γιά θρη­σκευ­τικά ἀ­το­πήματα, σημειώνει ὁ ἱερός Χρυσό­στομος, ὥσ­τε φο­βού­με­νος τόν Καίσαρα ὁ Πι­λά­τος νά τοῦ ἐ­πιβάλει τήν ποινή τοῦ σταυρικοῦ θα­νάτου.
Γιατί ὅμως ὁ Κύριος ὁδηγεῖται ἐ­νώπιον ὅλων αὐτῶν τῶν θρησκευ­τι­κῶν καί κοσμικῶν δικαστῶν; Στόχος τῶν ἀρχιερέων, ἑρμηνεύει ὁ Θεοφύ­λα­κτος, ἦταν νά «καθυβρίσουν»5, νά ἐ­ξευτελίσουν δηλαδή τόν Ἰησοῦ. Αὐ­τό ὅμως πού τελικά ἐπιτεύχθηκε ἦ­ταν νά καταφανεῖ ἡ ἀλήθεια καί ὁ Κύριος νά ἀποδειχθεῖ «ἀνέγκλητος», καμιᾶς κα­τηγορίας ἄξιος. Στούς ψευ­δομάρ­τυρες μάλιστα πού οἱ ἀρχιερεῖς προ­σέλαβαν γιά νά ἐξυπηρετήσουν τόν σκοπό τους, ὁ Κύριος ἀντιτάσσει ὡς μάρ­τυ­ρες τῆς ἀλήθειας τούς εὐ­ερ­γετη­μέ­νους· «ἐ­περώτησον τοὺς ἀ­κη­κοότας» (Ἰω 18,21). Διότι αὐτή εἶ­- ναι ἡ «τῆς ἀ­λη­θείας ἀναμφι­σβή­τητος ἀ­πόδειξις»6, ὑπο­γραμμίζει ὁ Θεο­φύ­λα­κτος, ὅταν κά­ποιος ἔχει μάρτυρες ὅ­σων λέγει τούς ἴδιους τούς ἐχθρούς του. Ἀπο­λο­γία τοῦ Κυρίου δέν ὑπῆρ­ξε ἄλλη ἀπό τήν εὐ­ερ­γετική του πα­ρουσία ἀνάμεσα στούς συνανθρώπους Του.
Κατά τή διάρκεια τῶν δικῶν, ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι, σημειώνει ὁ ἅγιος Ἰω­άν­νης ὁ Δαμασκηνός, «ἐκάθηντο δι­κά­ζοντες», ὁ Θεός «εἱστήκει καὶ ἑ­στὼς ἐσιώπα»7. Σιωπᾶ, ἑρμηνεύει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, διότι δέν ἐ­πρό­κειτο νά τούς πείσει8. Γνώριζε ὅτι ἦ­ταν ὅλα προσχεδιασμένα. Τότε γιατί δέχτηκε ὁ Κύριος νά δικασθεῖ; Ὁ ἅ­γιος Ἀθα­νά­σιος ἀπαντᾶ: γιά νά κα­τα­δειχθεῖ «ἡ ἐ­πιβουλὴ τῶν Ἰουδαίων»9 καί νά ἀπο­δειχθεῖ ὅτι οἱ κα­τηγορίες ἐναντίον Του ἦταν συκο­φαντίες.
Ἐν κατακλεῖδι, ἡ δίκη τοῦ Ἰησοῦ, τό μέσον διά τοῦ ὁποίου οἱ Ἰουδαῖοι ἐπιχείρησαν ὄχι μόνον τόν ἴδιο τόν Ἰη­σοῦ ἀλλά καί «τὴν δόξαν αὐτοῦ δια­νελεῖν (=νά ἐξαφανίσουν)»10, στρά-φη­κε οὐ­σιαστικά ἐναντίον τους ἀ­ποκα­­λύπτοντας ἀφ’ ἑνός τόν φθόνο τους καί ἀφ’ ἑτέρου τήν ἀνεξικακία τοῦ Κυ­ρίου, ὁ ὁποῖος ἀκόμη καί ἀπο­λο­γού­μενος δίδασκε ἐπιζη­τώντας τή με­τά­νοιά τους.

Δ. Καλογεράκη

1 Θεοφάνους Κεραμέως PG 132,561A
2 Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας PG 72,460D
3 Ζιγαβηνοῦ PG 129,700A
4 Χρυστοστόμου PG 58,755
5 Θεοφυλάκτου PG 124,256A
6 Θεοφυλάκτου PG 124,252B
7 Ἰ. Δαμασκηνοῦ PG 96,582B
8 Χρυσοστόμου PG 58,755
9 Ἀθανασίου PG 28,208C
10 Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας PG 72,461B