«Να ξέρετε πως αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει. Θα μας σώσει από την βρώμα όπου κυλιούμαστε, θα μας σώσει από την μετριότητα και από την ψοφιοσύνη, θα μας λυτρώσει από τον αισχρό τον ύπνο, θα μας ελευθερώσει. Αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, εμείς θα σωθούμε». (Ίων Δραγούμης)
Τον Αύγουστο του 1944 ο Γιόσιπ Μπροζ Τίτο στη Γιουγκοσλαβία ανακήρυξε την «Ομόσπονδη Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας» ως ένα από τα έξι επιμέρους συστατικά του κράτους της Γιουγκοσλαβίας. Η περιοχή αυτή μέχρι τότε ονομαζόταν Βαρντάσκα (Βαρδαρία στα Ελληνικά).
Ο Τίτο σχεδίασε και είχε μεταπολεμικά να επιλέξει μια από τρεις πολιτικές: α) της ενσωμάτωσης της Μακεδονίας της Ελλάδος και του Πιρίν της Βουλγαρίας στο ομόσπονδο κράτος των Σκοπίων, β) της δημιουργίας μιας ανεξάρτητης ενιαίας Μακεδονίας που ήταν η επιδίωξη της ΕΜΕΟ από την εποχή του Μακεδονικού αγώνα και γ) της δημιουργίας μιας Βαλκανικής Σλαβικής Ομοσπονδίας. Η Σοβιετική Ένωση του Στάλιν παρακολουθούσε με ενδιαφέρον τις ακροβασίες του Τίτο, έως ότου ο τελευταίος απογαλακτίστηκε τελείως από την κηδεμονία της. Η προσπάθεια του Τίτο πλέον ήταν να αποβουλ-γαροποιηθούν όσοι Σλαβομακεδόνες ένιωθαν Βούλγαροι και να αποκτήσουν μια νέα «μακεδονική» εθνική συνείδηση. Σε αυτή την κατεύθυνση οι Σκοπιανοί άλλαξαν υποχρεωτικά τα επώνυμά τους που κατέληγαν σε «ωφ» ώστε να καταλήγουν σε «σκι», επεξεργάστηκαν τη γλώσσα με σερβοκροατικές προσθήκες αφηρημένων εννοιών και προώθησαν στην εκπαίδευση των νέων τον «σλαβομακεδονικό ιστορικό εθνικισμό» (δήθεν απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων, Αιγαιάτες κ.τ.λ.). Η ενσωμάτωση της ελληνικής Μακεδονίας αποτέλεσε τη «Μεγάλη Ιδέα» των Σλάβων κατοίκων του κράτους των Σκοπίων. Μάλιστα το 1964 ίδρυσαν την Αυτοκέφαλη Μακεδονική Εκκλησία παρά την αντίδραση του Σερβικού Πατριαρχείου.
Στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο το 1949 ποσοστό 70% του λεγόμενου Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) ήταν σλαβόφωνοι. Τον Ιανουάριο 1949 η 5η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ αποφάσισε να στηρίξει τη δημιουργία «Ανεξάρτητης Μακεδονίας του Αιγαίου». Με το τέλος του Εμφυλίου τον Αύγουστο του 1949 όλοι οι σλαβόφωνοι αντάρτες (περίπου 20.000) μαζί με τους Έλληνες του ΔΣΕ μετακινήθηκαν πέραν των βορείων συνόρων της Ελλάδας.
Η Ελλάδα αντέδρασε υποτονικά στην μετονομασία της Βαρντάσκα σε «Ομόσπονδη Δημοκρατία της Μακεδονίας», δεδομένου ότι στο πλαίσιο του ψυχρού πολέμου οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να προσεταιριστούν τον Τίτο και επέβαλαν στην Ελλάδα να μη δημιουργεί θέματα. Η χώρα μας λόγω του εμφυλίου πολέμου ήταν απόλυτα εξαρτημένη από την Αμερικανική βοήθεια και κατά τις επιταγές των Αμερικανών «έπρεπε να μη δημιουργεί ζητήματα»! Εξάλλου η παλαιά Βαρντάσκα και έπειτα «Δημοκρατία της Μακεδονίας» δεν είχε διεθνή εκπροσώπηση, καθότι ήταν μέρος του κράτους της Γιουγκοσλαβίας.
Τον Μάιο του 1980 πέθανε ο Κροάτης δικτάτωρ της Γιουγκοσλαβίας Τίτο και οι διεθνείς αναλυτές περίμεναν τη διάσπασή της. Το 1991 έως το 1992 διασπάστηκε η Γιουγκοσλαβία σε έξι ανεξάρτητα κράτη. Τότε προέκυψε ως αυτόνομο κράτος η «Δημοκρατία της Μακεδονίας» με πρωτεύουσα τα Σκόπια. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι στην αρχαιότητα η περιοχή του κράτους των Σκοπίων υψηλότερα από εκεί που βρίσκονται τώρα οι πόλεις Μοναστήρι, Με-λένικο και Στρώμνιτσα δεν αποτελούσε τμήμα του Μακεδονικού κράτους του Φιλίππου οι δε κάτοικοι των περιοχών αυτών αποκαλούνταν Δάρδανοι.
Στις 3 Δεκεμβρίου του 1991 ο πρόεδρος του κράτους των Σκοπίων Κίρο Γκλιγκόροφ ζήτησε διεθνή αναγνώριση της χώρας του ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Την αμέσως επόμενη μέρα στην Αθήνα το Υπουργικό Συμβούλιο υπό τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη ανακοίνωσε τρεις όρους για την αναγνώριση της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας»:
α) Να αλλάξει η ονομασία «Μακεδονία»,
β) Να αναγνωρίσει ότι δεν έχει εδαφικές βλέψεις κατά της Ελλάδας
γ) Να αναγνωρίσει ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει «μακεδονική μειονότητα».
Στις 13 Απριλίου 1992 συγκλήθηκε το συμβούλιο των πολιτικών αρχη-γών για το ζήτημα της ονομασίας του κράτους των Σκοπίων υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή. Αποφασίστηκε ότι η Ελλάδα θα αναγνωρίσει το ανεξάρτητο κράτος των Σκοπίων μόνο αν τηρηθούν οι όροι της ΕΟΚ που συμφωνήθηκαν στις 16 Δεκεμβρίου 1991 και αν η ονομασία δεν περιλαμβάνει τη λέξη Μακεδονία ή παράγωγά της.
Το 1993, τα Σκόπια έγιναν δεκτά στα Ηνωμένα Έθνη με προσωρινή ονομασία FYROM (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας).
Το 1995, η Ελλάδα και η FYROM συνομολόγησαν μια «Ενδιάμεση Συμφωνία», η οποία επέβαλε έναν δεσμευτικό «κώδικα συμπεριφοράς» τον οποίο παραβιάζουν συνεχώς οι γείτονές μας. Π.χ., χάρτες, σχολικά εγχειρίδια, βιβλία ιστορίας, κινηματογραφικά έργα, πολιτιστικές εκδηλώσεις, φαραωνικά αγάλματα κλπ.
Στις 3 Απριλίου 2008 η Ελλάδα επέτυχε αναβολή της ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, κατά την Εαρινή Σύνοδο της Συμμαχίας στο Βουκουρέστι. Ανακοινώθηκε τότε από το ΝΑΤΟ ότι προϋπόθεση για να μπει η FYROM στη συμμαχία είναι να επιλυθεί η διαφορά ως προς την ονομασία.
Η διένεξη Ελλάδος - FYROM για το θέμα της ονομασίας του κράτους αυ-τού, της εθνικότητας των κατοίκων του και της ονομασίας της επίσημης γλώσσας του συνεχίστηκε όλα τα μετέπειτα χρόνια. Παρά την λεγόμενη «Ενδιάμεση Συμφωνία» του 1995 η FYROM συνέχισε τον αλυτρωτισμό της και παραβιάζει συστηματικά τη συμφωνία.
Στις μέρες αυτές (αρχές 2018) σημειώνεται μεγάλη κινητικότητα να μπει η FYROM στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Όμως στην τωρινή χρονική συγκυρία το πάνω χέρι το έχει η Ελλάδα. Η FYROM είναι περίκλειστο κράτος και χωρίς την ελληνική βοήθεια δεν μπορεί να επιβιώσει. Άρα η FYROM πρέπει να κάνει υποχωρήσεις και όχι η Ελλάδα. Αν συμφωνηθεί σύνθετη ονομασία που θα περιλαμβάνει και τη λέξη Μακεδονία, αυτό θα είναι ήττα της Ελλάδας και πηγή μελλοντικών δεινών. Σε μια τέτοια εξέλιξη οι πολιτικοί των Σκοπίων θα συνε-χίσουν αχαλίνωτοι τον «Μακεδονισμό» που μόνο προβλήματα θα προκαλέ-σει στη χώρα μας. Σε μια μελλοντική διαφορετική γεωπολιτική συγκυρία κανείς δεν γνωρίζει τι μπορεί να προκαλέσουν τα Σκόπια με κάποιες συμμαχίες τους σε βάρος της Ελλάδας.
Συμπέρασμα: Προφανώς και σήμερα ο Μακεδονικός Αγώνας του 1904-1908 συνεχίζεται με διαφορετική μορφή και μέσα. Δεν πρέπει η Ελλάδα να δεχτεί να υπάρχει στην οριστική ονομασία της FYROM ο όρος Μακεδονία ή παράγωγό της. Θα είναι μια πολιτική ήττα που θα έχει συμβεί χωρίς αντίσταση και θα προκαλέσει στο μέλλον ανυπολόγιστες και σοβαρές συνέ-πειες σε βάρος της χώρας μας.
Δημήτριος Θ. Καραμήτσος
Ομ. Καθηγητής ΑΠΘ
Συγγραφέας